دكتر سيد ابوالقاسم حسيني
استاد روان پزشكي
دانشگاه علوم پزشكي مشهد
بررسی نتایج فراگیری، پذیرش وکاربرد روان‌شناسی اسلامی
لغات کلیدی: نتایج، فراگیری، پذیرش، کاربرد، روان شناسی اسلامی، توحید، خویشی خویش، شناخت، خودکنترلی، زندگی استاندارد، گفتگوی ادیان
اهداف آموزشی
بعد از مطالعه و یادگیری این فصل شما می توانید:
1- از دست یابی به واقع گرایی در مورد حیات و روان به عنوان نتیجه این درس، دفاع کنید.
2- روان شناسی اسلامی را به عنوان زمینه سازی برای فهم توحید، مطرح کنید.
3- امکان استفاده از عقیده به توحید را برای اثبات وجود روان در انسان، ذکر کنید.
4- شناخت نفس را به عنوان یک امر وجوبی برای هر انسان در مسیر رشد، مطرح کنید.
5- یادگیری روان شناسی اسلامی را به عنوان بالاترین شناخت، ذکر کنید.
6- از روان شناسی اسلامی، به عنوان زمینه فهم علوم زیستی، روان شناختی، انسانی و ادیان الهی، دفاع کنید.
7- از روان شناسی اسلامی به عنوان زمینه دست یابی به خودکنترلی، دفاع کنید.
8- از روان شناسی اسلامی برای شناخت خویش خویش، دفاع کنید.
9- نقش روان شناسی اسلامی را در شناخت دیگران و ارتباط با آن ها ذکر کنید.
10- نقش روان شناسی اسلامی را در ایجاد روان شناسی هماهنگ کننده و معیار بیان کنید.
11- نقش روان شناسی اسلامی را در ارایه سبک و روش زندگی استاندارد، بنویسید.
12- نقش روان شناسی اسلامی را برای گفتگوی بین ادیان شرح دهید.
خلاصه مقاله
مکتب روان شناسی اسلامی را می توان به نام مکتب روان شناسی واقع گرایانه نیز نام گزاری نمود؛ زیرا بنا به رهنمود پیامبر اسلام(ص)، هدف آن کشف واقعیات، آن چنانکه هستند می باشد.
این مکتب، ساختار شخصیتی انسان را مرکب از دو عامل عقل و شهوت می داند و معتقد است که بین این دو جریان، کشمکش دایمی وجود دارد. مغز به عنوان مرکز عقل تجربی معرفی می شود که عامل ارتباط انسان با دنیای خارج است ومجموعا همراه با فطرت، ساختار عقلانی انسان را به وجود می آورد. بنا به نظر علامه طباطبایی و امام خمینی تمام آموزش های اسلامی برای شکوفایی فطرت و کنترل شهوت می با شند.
نتایج فراگیری، پذیرش و کاربرد این مکتب را می توان به صورت زیر خلاصه نمود. تاکید می شود؛ هنگامی روان شناسی اسلامی اثر بخش است، که پیام های آن به صورت عملی اجرا شوند :
1- دست یابی به واقع گرایی در مورد حیات و روان.
2- زمینه سازی برای فهم توحید.
3- شناخت خویشی خویش.
4- زمینه سازی برای دست یابی به بالاترین شناخت و فهم علوم زیستی، روان شناختی، انسانی و ادیان الهی.
5- دست یابی به زمینه کنترل نفس.
6- زمینه سازی برای شناخت دیگران و ارتباط با آنها.
7- دست یابی به مکتب روان شناسی هم آهنگ کننده و معیار.
8- ارایه سبک و روش زندگی استاندارد.
9- ایجاد زمینه مناسب برای گفتگوی ادیان الهی.
مقدمه
موقعیت روان شناسی در مکتب اسلام، یک موقعیت اصولی و کلیدی است و در نتیجه فراگیری و اهتمام به آن به عنوان یک برنامه کلیدی مورد توجه پیشوایان اسلام واقع شده است. با توجه به این که نتایج شناخت و عدم شناخت نفس، در متون اسلامی، با هم مورد بررسی قرار گرفته اند، ما هم از همین روند به صورت زیر استفاده می کنیم. باید توجه داشت که فرا گیری، پذیرش و کاربرد، عملا سه فرآیند مجزا هستند که باید مورد توجه قرار گیرند وعوارض عدم فراگیری،پذیرش وکاربرد عملی روان شناسی اسلامی نیز با مرور جنبه های مثبت آن، خود به خود روشن می‌شوند.
براي مطالعه متن اصل مقاله به كتاب “بررسي مقدماتي روان شناسي اسلامي براي دانشجويان” از انتشارات دانشگاه علوم پزشكي مشهد(1388) مراجعه فرماييد. در صورت تمايل به دريافت كتاب با پست سفارشي با ما تماس بگيريد:
ٍٍE-mail: hosseinisab@gmail.com